Jak działa stały napęd na cztery koła?
W dużym skrócie: centralny mechanizm różnicowy znajduje się między dwoma osiami, a nie przy każdej z nich. Wobec tego układ napędowy rozdziela w stałych proporcjach moment obrotowych na obie osie — przednią i tylną. UWAGA! Stałe proporcje oznaczają fakt, że są one niezmienne, ale nie TAKIE SAME. Pojazdy ze stałym napędem dzielą moment obrotowy np. w proporcji 60:40.
Auta używające stałego napędu na cztery koła
Stały rodzaj napędu 4x4 wykorzystywali producenci takich aut jak Audi Quattro, legendarnego pojazdu, który wstrząsnął światem rajdów samochodowych. W przeciwieństwie do konkurencji silnik skupiał swoją moc, zasilając nie tylko koła tylnej osi, ale także napędzając przednią oś.
Stały napęd był często obecny w starszych autach terenowych takich jak dawne wersje Mitsubishi Pajero czy Toyoty Landcruiser. Jeśli zaś chodzi o wozy nieco bardziej cywilne — występował w autach Subaru.
Napęd na tylną oś to zazwyczaj główne źródło ruchu samochodu 4x4
Obecnie powszechniejsze w samochodach terenowych i samochodach osobowych jest jednak inne rozwiązanie. Alternatywą dla stałego napędu są pojazdy z napędem dołączanym (np. automatycznie). Oznacza to, że układ przeniesienia napędu zasila (najczęściej) tylną oś, a w razie poślizgu w ułamku sekundy dołącza przednią oś, posługując się centralnym mechanizmem różnicowym. Jednakże, do momentu "interwencji" sprzęgła cały moment przekazywany jest na jedną oś. Podobne rozwiązanie występuje np. w samochodzie Honda CR-V.
Napęd na obie osie, a zużycie paliwa
Napęd na drugą oś z pewnością pomaga nam w przypadku trudnych warunków pogodowych. Przez zasilanie wszystkich kół dba o większe bezpieczeństwo. Musimy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż w układzie napędowym 4x4 wzrastają koszty eksploatacji. Auto spali więcej paliwa, a opony będą zużywać się na obu osiach, a okresowego serwisu będzie wymagać np. skrzynia rozdzielcza czy układ centralnego mechanizmu różnicowego.
Zasada działa sprzęgła Haldex
System, w razie utraty przyczepności jednej z osi np. na śliskiej nawierzchni, w bardzo krótkim czasie jest w stanie przekazać nawet 90% momentu obrotowego na inną. Haldex opiera się na mechanizmie płytek, które łączą się dzięki wspomaganiu układu hydraulicznego, co z kolei pozwala odpowiednio kontrolować wał napędowy.
Starszą alternatywą dla tej technologii jest inne sprzęgło wielopłytkowe — sprzęgło wiskotyczne. Choć zasada działania jest bardzo podobna, wytrzymałość i efektywność napędu ze sprzęgłem wiskotycznym nie jest tak wysoka, a odpowiednia regulacja wału napędowego jest dostępna przy niskiej prędkości obrotu osi.
Działanie silnika elektrycznego w autach z dołączanym napędem
Obecnie nowe pojazdy mają jeszcze skuteczniej dostosowywać się do indywidualnych potrzeb użytkowników. W trudnych warunkach czy trudnym terenie samochód ma zachować się lepiej — nie tylko ze względu na wyższy prześwit. Producenci aut wzbogacają swoje SUV-y o takie sterowniki skrzyni rozdzielczej, które pozwalają zasilać przednie lub tylne koła w sposób odpowiedni dla danego terenu. Docelowo ma to zapewniać nie tylko lepszą przyczepność, ale możliwość bezpiecznej jazdy w każdych warunkach. Wały napędowe są teraz kontrolowane przez coraz bardziej zaawansowane elektronicznie elementy i silniki, które odsuwają w cień tradycyjną skrzynię rozdzielczą czy tradycyjne sprzęgło międzyosiowe.
Można śmiało powiedzieć, że m.in. Audi, jak za dawnych czasów wyznacza kolejne trendy i ulepsza technologie, w które wyposażone są auta marki. Rewolucyjny jest też z pewnością system Selec-Terrain znany z Jeepów — jego zastosowanie pozwala na wybór niemal dowolnego rodzaju trasy pochodzącego od strony kierowcy. Podczas jazdy możemy zdecydować, czy auto ma lepiej radzić sobie na śliskich nawierzchniach, czy też na błotnistej przeprawie.